Hansı halda MMC-nin nizamnamə kapitalı azaldıla və ya ləğv oluna bilər?

Hansı halda MMC-nin nizamnamə kapitalı azaldıla və ya ləğv oluna bilər?Son zamanlar təsərrüfat subyektlərini, o cümlədən məhdud məsuliyyətli cəmiyyətlərin (MMC) sahiblərini maraqlandıran məsələlərdən biri də xalis aktivlərin nizamnamə kapitalı ilə bağlı olan azaldılmasıdır.
Azərbaycanda ötən il MMC-lərin 32%-i auditdən keçməyib
FED.az xəbər verir ki, mövzu ilə bağlı ortaya çıxan suallara sərbəst auditor Altay Cəfərov aydınlıq gətirir.
Azərbaycan Mülki Məcəlləsinin 90.4-cü maddəsinə əsasən, əgər ikinci və ya hər bir növbəti maliyyə ili başa çatarkən məhdud məsuliyyətli cəmiyyətin xalis aktivlərinin dəyəri nizamnamə kapitalından az olarsa, cəmiyyət öz nizamnamə kapitalının azaldığını elan etməyə və müəyyənləşdirilmiş qaydada qeydə aldırmağa borcludur. Əgər cəmiyyətin göstərilən aktivlərinin dəyəri nizamnamə kapitalının minimum miqdarından az olarsa, cəmiyyət ləğv edilməlidir.
Bəs xalis aktivlər nədir? Nizamnamə kapitalı və onun minimum məbləği nədir? Bu azaldılma hansı qaydada həyata keçirilməlidir?
MMC-lər üçün nizamnamə kapitalı anlayışı Mülki Məcəllənin 90.1-ci maddəsi ilə tənzimlənir. Məcəllənin 90.1-ci maddəsində göstərilib ki, məhdud məsuliyyətli cəmiyyətin nizamnamə kapitalı onun iştirakçılarının mayalarının dəyərindən təşkil olunur. Cəmiyyətin nizamnamə kapitalı onun kreditorlarının mənafelərinə təminat verən əmlakının minimum miqdarını müəyyənləşdirir. Nizamnamə kapitalının minimum məbləği cəmiyyət tərəfindən ilkin qeydiyyatda nəzərə alınmış və sonradan artırılmış məbləğlərin cəmidir.
Xalis aktivlər isə həm Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartları, həm Vergi Məcəlləsi, həm Mülki Məcəllə, həm də digər normativ aktlara əsasən aşağıdakı kimi hesablanır:
Xalis aktivlər = Aktivlər – Öhdəliklər
Deməli, nizamnamə kapitalı da xalis aktivlər daxilindədir.
İndi qeyd etdiklərimi misallarla izah edim.
Misal 1: "AA" MMC-nin nizamnamə kapitalı 10.000 manatdır. Cəmiyyətin aktivləri 90.000 manat, öhdəlikləri isə 60.000 manatdır. Bu halda MMC-nin xalis aktivləri nə qədərdir və cəmiyyət ləğv olunmalıdırmı?
İlkin olaraq cəmiyyyətin xalis aktivlərinin dəyərini müəyyənləşdirək:
90.000 – 60.000 = 30.000 manat.
İndi isə nizamnamə kapitalı ilə xalis aktivləri müqayisə edək.
30.000 manat (xalis aktivlər) > 10.000 (nizamnamə kapitalı).
Odur ki, bu halda cəmiyyətin ləğv edilməsinə və ya nizamnamə kapitalının azaldılmasına ehtiyac qalmır.
Misal 2: "BB" MMC-nin nizamnamə kapitalı 10.000 manatdır. Cəmiyyətin aktivləri 90.000 manat, öhdəlikləri isə 85.000 manatdır. Bu halda MMC-nin xalis aktivləri nə qədərdir və cəmiyyət ləğv olunmalıdırmı?
Birinci misaldakı kimi hesablamalar apardıqda xalis aktivlərin dəyəri 5.000 manat olacaq.
İndi isə xalis aktivlər ilə nizamnamə kapitalının məbləğini müqayisə edək.
Xalis aktivlər (5.000) < nizamnamə kapitalı (10.000)
Göründüyü kimi, MMC-nin xalis aktivlərinin məbləği nizamnamə kapitalından 5.000 manat azdır. Ona görə də cəmiyyətin ləğv edilməsinə ehtiyac yoxdur, amma nizamnamə kapitalının 5.000 manat azaldığını müvafiq qaydada elan etməli və dövlət qeydiyyatına almalıdır.
Misal 3: Burada da yuxarıdakı misallarla şərtlər eynidir, lakin öhdəliklərin dəyəri 105.000 manat olub. Bu halda artıq xalis aktivlərin dəyəri -15.000 manat olur. Yəni öhdəliklər aktivlərdən çoxdur və xalis aktivlər zərər kimi formalaşıb.
Nəticə olaraq görünür ki, xalis aktivlər MMC-nin nizamnamə kapitalı olan 10.000 manatdan 10.000 - (-15.000) = 25.000 manat qədər azdır.
Mahiyyət odur ki, cəmiyyət fəaliyyətində nizamnamə kapitalını da istifadə edib və hətta kreditorlara əlavə olaraq 15.000 manat borclanıb. Odur ki, nizamnamə kapitalı xalis aktivlərdən az olduğuna görə cəmiyyət ləğv edilməlidir.
Bəs MMC-lər bu nüansları hər il nəzarətdə saxlamalıdırmı?
Mülki Məcəllənin 90.4-cü maddəsində əsasən, MMC fəaliyyətinin ikinci ilindən başlayaraq, hesabat ili başa çatdıqdan sonra yuxarıdakı qaydada hesablamalar aparmalıdır.
Bəs ləğvetməni kim həyata keçirməlidir?
Əlbəttə ki, MMC-lərin ləğv edilməsi öhdəliyi və səlahiyyətləri birbaşa cəmiyyətin təsisçilərinin öhdəliyindədir. Qanunvericilikdə belə hallarda ləğv edilməməyə görə hər hansı bir cərimə nəzərdə tutulmayıb. Lakin dövlət qeydiyyatını həyata keçirən orqanlar (MMC-lər üçün vergi orqanları) yuxarıdakı kimi hallarda cəmiyyətin ləğvi tələbini qoya bilərlər.

Biznes     Tarix: 04 sentyabr 2024

Oxşar xəbərlər

"Aran Aqro" ASC-də yığıncaq keçiriləcək

19 iyul 2025-ci il saat 14.00-da "Aran Aqro " ASC səhmdarlarının illik ümumi yığıncağı keçiriləcəkdir. xəbər verir ki, yığıncağın gündəliyində aşağıdakı məsələlər duru:. 1. 2024-cü ilin illik maliyyə balansını

Azərbaycan Çində yeni ticarət və şərab evləri aça bilər

Çində yeni Azərbaycan ticarət və şərab evləri açıla bilər. xəbər verir ki, bunu İxracın və İnvestisiyaların Təşviqi Agentliyinin (AZPROMO) icraçı direktoru Yusif Abdullayev Bakıda keçirilən Azərbaycan-Çin İqtisadi Ticarə

NEQSOL Holding şəhid ailələrinə və qazilərə dəstəyini davam etdirir

NEQSOL Holding şəhid ailələrinə və qazilərə dəstək məqsədilə "YAŞAT" Fondu ilə əməkdaşlığını davam etdirir. Əməkdaşlıq çərçivəsində NEQSOL Holding tərəfindən "YAŞAT" Fonduna ayrılmış vəsaitin bir hissəs

Biznes nədir və hansı növləri var?

Biznesin aparılması mal və xidmətlərin istehsalına pul, vaxt və bacarıq yatırmaq deməkdir. məlumat verir ki, biznesmen bütün biznes proseslərini idarə edən şəxsdir: ideyanı tapır, komanda toplayır, bazara daxil olmaq və məhsul

Bu il əhali ərzağa 12 milyard manatdan çox pul xərcləyib

2025-ci ilin yanvar-may aylarında pərakəndə ticarət şəbəkəsində 12 milyard 8,2 milyon manatlıq ərzaq məhsulları satılıb. Azərbaycan iqtisadiyyatına yatırımlar 1%-ə yaxın azalıb. Dövlət Statistika Komitəsinə istinadən xəbə

Biznes qurmaq istəyənlərə 10 sadə məsləhət

Sıfırdan bir işə necə başlamaq olar? Biznes qurmaq istəyirsinizsə, ilk növbədə bu suala cavab tapmalısınız. Biznes qurmaq arzusunda çox adam ola bilər, amma heç də hər kəs özündə bunu reallaşdıra biləcək güc və inam tapmır

"Milk-Pro" ləğv olunur

Azərbaycanın süd məhsulları istehsalçısı "Milk Pro" MMC ləğv olunduğunu elan edib. " nizamnamə kapitalını 38 dəfə azaltdı - CƏMİ 100 MANAT. xəbər verir ki, kreditorlar iki ay ərzində tələblərini Bakı şəhəri

Etiket başqa, kassada başqa qiymət: "Viva Desserts" müştərini belə yanıltdı

İstehlakçıların hüquqlarının pozulması ilə bağlı daha bir fakt qeydə alınıb. bu barədə Antiinhisar və İstehlak Bazarlarına Nəzarət Dövlət Agentliyinə istinadən xəbər verir. Belə ki, "Viva Desserts" MMC barəsind

"Continental Construction and Industrial Co" ASC-də yığıncaq keçiriləcək

 18 iyul 2025-ci il tarixində, saat 13:00-da  "Continental Construction and Industrial Co" ASC-nin səhmdarlarının növbəti ümumi yığıncağı keçiriləcək.  "Soveks" ASC-nin səhmdarlarının yığıncağı keçiriləcək


iqtisadi xeberler biznes krediti kripto birbank bitcoin qiymeti