Türkiyədə rəsmi inflyasiyanın 80 faizə qədər yüksəlməsinin səbəbi nədir və qardaş ölkəyə nə vəd edir? - ÖZƏL
Hazırda Türkiyədə rəsmi inflyasiya 80 faizə qədər yüksəlib. Bu rəqəm insanları təşvişə salacaq qədər böyük görünür. Türkiyə höküməti isə 2025-ci ildə inflyasiyanın 9.9 faizə düşəcəyi haqda proqnozlar verir. Bəs görəsən qardaş ölkədə inflyasiya rəqəmlərinin sürətlə armasının səbəbi nədir və hökumətin proqnozu nə dərəcədə real görünür?.
Mövzunu KONKRET.az-a şərh edən iqtisadçı ekspert Fuad İbrahimov bildirib ki, 2021-ci il dünyada inflyasiya ili kimi yadda qalıb: "Bilirsiniz ki, dünyada Pandemiya dövrü yaşandı və bu problemi aradan qaldırmaq üçün müxtəlif ölkələrin əksəriyyəti fiskal və monetar siyasət yürütdülər. Monetar siyasət yardımları, fiskal siyasət isə vergilərin azaldılmasını, müxtəlif imtiyazları özündə əks etdirir. Elə hesab edin ki, dənizdə zəlzələ baş verib və mütləq şəkildə sünami olmalıdır. İqtisadiyyatda da belədir. Kütləvi şəkildə həyata keçirilən monetar və fiskal siyasət ilk növbədə inflyasiya yaratmalı idi. Baxmayaraq ki, bir çox ölkələr buna hazırlığı həyata keçirməyə çalışırdılar, amma inflyasiyanın təsiri anidən özünü göstərdi. Demək olar ki, dünya iqtisadiyyatı inflyasiya ilə üzləşdi".
Ekspertin sözlərinə görə, Türkiyə hökumətinin də irəli sürdüyü monetar siyasət mövcuddur: "Bu siyasət ondan ibarətdir ki, Mərkəzi Bank ardıcıl olaraq uçot dərəcəsinin azaldılması istiqamətində addımlar atır. Nəzərə alsaq ki, Türkiyə iqtisadiyyatı və valyutası tam şəkildə üzən məzənnə rejimindədir, bu halda əlbəttə ki, uçot dərəcələrinin azalması inflyasiyanın artması ilə nəticələnir. Bu gün hökumət onu gizlətmir. Hətta Ərdoğanın da çıxışından bəlli olur ki, ətta HhH Türkiyə müsəlman qaydalarına uyğun olaraq inflyasiyanın uçot dərəcələrini az qala sıfıra qədər endirmək niyyətindədir. Çünki Türkiyə Prezidenti çıxışında "faiz dərəcələrindən xalqı xilas etməliyik" deyir. Bunun üçün isə uçot dərəcələrini sıfıra endirmək lazımdır. Müəyyən dövrdə bu vəziyyətdən çox ağrılı şəkildə olsa da çıxmaq mümkünləşsə, o zaman iqtisadiyyat şəffaf dirçəliş yoluna qədəm qoyacaq. Amma hal-hazırda bu istiqamətdə proqnoz vermək çox çətindir".
Fuad İbrahimov əlavə edib ki, inflyasiya hər bir halda insanların cibinə zərbə endirir: "İnflyasiya vətəndaşın əlavə xərci deməkdir. İnsanlar əlavə xərclərlə üzləşirlərsə, o zaman hökumətlər mütləq şəkildə bu məsrəflərin qismən aradan qaldırılması ilə bağlı indeksasiya aparıb yardımlar göstərməlidirlər. Məsələn maaş və pensiyaların artırılması, müəyyən paket yardımların edilməsi kimi sosial tədbirlər görülə bilər. Düşünürəm ki, 2025-ci ildə Türkiyə səngimə dövrünə daxil ola biləcək".
Müşviq Tofiqoğlu,
KONKRET.az